INFORMACJA. Centralnego Biura Antykorupcyjnego. w okresie 1 stycznia - 31 grudnia 2008 roku. o wynikach działalności. Warszawa, marzec 2009 roku

INFORMACJA o wynikach działalności

Centralnego Biura Antykorupcyjnego w okresie 1 stycznia - 31 grudnia 2008 roku

Warszawa, marzec 2009 roku

Spis treści

Dział I. Charakterystyka zadań realizowanych przez CBA.................................................. 3 1. Działania operacyjno-śledcze ................................................................................................. 3 2. Działania kontrolne ................................................................................................................ 9 3. Działania analityczne ........................................................................................................... 11 4. Działania prewencyjne i edukacyjne .................................................................................... 12 Dział II. Sprawy organizacyjno-finansowe, rekrutacja i szkolenia funkcjonariuszy ...... 13 1. Finansowanie słuŜby ............................................................................................................ 13 2. Rekrutacja............................................................................................................................. 13 3. Szkolenia .............................................................................................................................. 16 4. Sprawy organizacyjne .......................................................................................................... 17 Dział III. Bezpieczeństwo wewnętrzne ................................................................................. 19 1. Ochrona informacji niejawnych, obiektów i mienia CBA ................................................... 19 2. System kancelaryjny ............................................................................................................ 19 3. Postępowania sprawdzające ................................................................................................. 19 4. Bezpieczeństwo teleinformatyczne ...................................................................................... 19 5. Kontrola ochrony informacji i obiegu materiałów niejawnych ........................................... 19 Dział IV. Współpraca międzynarodowa .............................................................................. 20 1. Współpraca multilateralna.................................................................................................... 20 2. Współpraca bilateralna ......................................................................................................... 21

2

Dział I. Charakterystyka zadań realizowanych przez CBA 1. Działania operacyjno-śledcze W 2008 roku odnotowano stały i dynamiczny wzrost liczby prowadzonych postępowań przygotowawczych w porównaniu z latami 2006 i 2007. W minionym roku Zarząd Operacyjno-Śledczy i komórki organizacyjne Zarządu Operacji Regionalnych (w tym delegatury CBA) prowadziły łącznie 670 postępowań przygotowawczych oraz spraw operacyjnych, to jest ponad dwukrotnie więcej niŜ w roku poprzednim. W ramach prowadzonych śledztw 346 osobom postawiono łącznie 1075 zarzutów popełnienia przestępstwa. Na poczet przyszłych kar zabezpieczono ponadto środki pienięŜne w wysokości przekraczającej 10.140.000 zł w walucie polskiej, równowartość kilkuset tysięcy złotych w walutach obcych oraz podobnej wartości mienie ruchome. Postępowania przygotowawcze wszczynano na podstawie własnych materiałów operacyjnych, przeprowadzonych kontroli oraz zawiadomień. Niektóre sprawy zostały takŜe wyłączone z innych śledztw lub przejęte przez Biuro na podstawie decyzji prokuratury. Najwięcej postępowań przygotowawczych (36%) prowadzonych w 2008 roku przez CBA dotyczyło administracji państwowej i samorządowej. W dalszej kolejności śledztwa wiązały się z szeroko rozumianym sektorem gospodarczym, ochroną zdrowia (po 16%), organami ścigania i wymiarem sprawiedliwości (13%). Śledztwa dotyczyły równieŜ sfery oświaty i szkolnictwa wyŜszego, administracji celnej i skarbowej, działalności związanej z wydawaniem

praw

jazdy

i

badaniami

technicznymi

pojazdów

oraz

instytucji

uczestniczących we wdraŜaniu programów unijnych (nie więcej niŜ 3% postępowań w przypadku kaŜdej z kategorii). Graficzną prezentację obszarów tematycznych prowadzonych postępowań przygotowawczych zawiera poniŜszy wykres.

3

Przykłady prowadzonych działań operacyjno-śledczych wg obszarów tematycznych:

Korupcja i naduŜycia w administracji państwowej i samorządowej W wyniku prowadzonego w 2008 roku śledztwa, funkcjonariusze CBA zatrzymali prezydenta Sopotu Jacka K. Samorządowiec usłyszał 8 zarzutów, w tym 7 o charakterze korupcyjnym. Chodzi o przyjmowanie korzyści majątkowych od dwóch biznesmenów i Ŝądanie łapówki od kolejnego przedsiębiorcy. W tzw. „aferze sopockiej” zarzuty usłyszało 6 osób, w tym sekretarz miasta Sopotu Wojciech Z. i miejska konserwator zabytków Danuta Z.

6 milionów zł strat przyniosły miastu Szczecin korupcyjne działania zatrzymanych przez CBA osób. Wśród zatrzymanych znalazł się jeden z byłych dyrektorów Urzędu Miasta Szczecina. Śledztwo prowadzone jest w związku z ustaleniami kontrolerów CBA sprawdzających prawidłowość oddania w najem a następnie prywatyzacji duŜych, atrakcyjnych

mieszkań

z

zasobu

Gminy

Miasta

Szczecin.

Jego

przedmiotem

jest przekroczenie uprawnień i niedopełnienie obowiązków oraz działanie na szkodę interesu publicznego przez funkcjonariuszy publicznych.

4

Były dyrektor Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych Andrzej M., były główny analityk Lasów Państwowych Konrad T., dyrektor Regionalnej Dyrekcji LP w Białymstoku Piotr Z., jego zastępca Cezary Ś., naczelnik jednego z wydziałów tej dyrekcji Zenon A. oraz 9 podległych nadleśniczych, to osoby, które usłyszały zarzuty w śledztwie dotyczącym spowodowania ponad 5 milionów zł strat przy sprzedaŜy drewna po zaniŜonej cenie.

Udzielanie i przyjmowanie korzyści majątkowych to z kolei zarzuty, które usłyszeli zatrzymani przez CBA, Jarosław G., dyrektor Gabinetu Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Zbigniew G., kierownik biura kontroli pomorskiego oddziału agencji i Gabriel J., przedstawiciel jednej z firm kontrolujących gospodarstwa rolne objęte dotacjami unijnymi.

W oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w 2008 r., funkcjonariusze CBA zatrzymali 8 osób w śledztwie dotyczącym ustawiania przetargów w latach 2001 – 2008 w Narodowym Banku Polskim. Zatrzymany został m.in. Jan L., naczelnik wydziału w Departamencie Informatyki i Telekomunikacji NBP. Jest podejrzany o przyjmowanie korzyści majątkowych. Ich wysokość śledczy szacują na co najmniej 350 tys. zł.

W wyniku operacji specjalnej CBA został zatrzymany Mirosław B., były dyrektor Departamentu Mienia i Inwestycji w Urzędzie Marszałkowskim w Lublinie. Do zatrzymania doszło tuŜ po podpisaniu umowy o przekazaniu działki o wartości ok. 80 tys. zł, która miała być łapówką za załatwienie mu wieczystego prawa do 17 hektarowego zespołu pałacowoparkowego Potockich, wycenianego na ok. 8 mln zł.

Korupcja w wymiarze sprawiedliwości

Płk. Włodzimierz W., dyrektor okręgowy SłuŜby Więziennej w Katowicach to najwyŜszy rangą funkcjonariusz słuŜby więziennej, jaki trafił do aresztu. Zatrzymany przez CBA usłyszał zarzuty związane głównie z przyjmowaniem korzyści majątkowych za wydawanie więźniom przepustek. W tym śledztwie zarzuty o charakterze korupcyjnym usłyszał takŜe Grzegorz G., dyrektor Biura Kadr i Szkolenia Centralnego Zarządu Więziennictwa w Warszawie.

5

Kilkudziesięciotysięczne

łapówki,

otwierające

drogę

do

wolności

trafiały

do, powołujących się na wpływy w wymiarze sprawiedliwości, pomorskich adwokatów Stanisława B. i Ryszarda B. Pieniądze docierały do adwokatów m.in. za pośrednictwem liderów trójmiejskiej grupy przestępczej Jarosława W. ps. „Wróbel” i Jarosława S. ps. „Piast”. Wszystkich zatrzymało CBA.

TakŜe w Trójmieście CBA zatrzymało lekarza sądowego Jana N. oraz Krzysztofa K., byłego dochodzeniowca jednej z trójmiejskich komend policji. Lekarskie „fałszywki” wystawiane w zamian za łapówki przez Jana N. złodziejom samochodów, utrudniały postępowania sądowe. Krzysztof K. w zamian za korzyści majątkowe w procederze pośredniczył.

Wolność przestępcom za łapówki załatwiali równieŜ lekarze zatrzymani w Gliwicach. Biegły sądowy Stanisław K. i Krzysztof M. preparowali dokumentację medyczną dla przestępców, pozwalającą im unikać więzienia.

Korupcja i naduŜycia w systemie ochrony zdrowia

Działanie w zorganizowanej

grupie przestępczej,

fałszowanie dokumentacji

medycznej i oszustwa to zarzuty, które usłyszało troje pracowników firm dystrybuujących środki medyczne. Rozbita przez CBA grupa na podstawie sfałszowanej dokumentacji lekarskiej wyłudziła z poznańskiego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia co najmniej 2 miliony zł.

Ok. 250 tys. zł, tyle kosztowało wystawianie dokumentacji weterynaryjnej, w tym świadectw zdrowia zwierząt bez ich przebadania. Świadectwa wykorzystywane były przy wysyłce zwierząt do krajów Unii Europejskiej. Zarzut przyjęcia takiej łapówki usłyszał inspektor z Powiatowej Inspekcji Weterynaryjnej w Pruszkowie Tomasz K. W tym samym śledztwie takŜe Piotrowi H., powiatowemu lekarzowi weterynarii w Pruszkowie zarzuca się przyjęcie

łapówki

w

wysokości

70

tys.

5 biznesmenów, wręczających korzyści majątkowe.

6

zł.

CBA

zatrzymało

równieŜ

Centralne Biuro Antykorupcyjne ujawniło szereg przypadków korupcji wśród wysokich rangą przedstawicieli środowiska medycznego. Zarzuty o podobnym charakterze usłyszeli m.in. prof. Stanisław C., zastępca ordynatora ze Szpitala im. G. Narutowicza w Krakowie, Andrzej M., ordynator ze Szpitala Psychiatrycznego w Lipnie, Janusz B., dyrektor Szpitala w Tczewie, dr Andrzej Z., zastępca dyrektora i jednocześnie ordynator ze Szpitala im. L. Rydygiera w Krakowie oraz Jerzy Z., ordynator jednego z wrocławskich szpitali.

Korupcja i naduŜycia gospodarcze Były senator Jarosław Ch., wysoki rangą menadŜer w międzynarodowym koncernie Radomir G. i znany poznański prawnik Marcin P. brali udział w korupcyjnym procederze ustawiania przetargów w spółce „Dialog”. Polityk podejrzany jest o przyjmowanie korzyści majątkowych w związku z pełnioną ówcześnie funkcją publiczną, pozostali męŜczyźni o ich udzielanie. Były senator i prawnik spełniali rolę pośredników. Pieniądze trafiały m.in. do zatrzymanych przez CBA Piotra R. i Andrzeja K., bohaterów tzw. „afery gruntowej”, którzy juŜ wcześniej usłyszeli zarzuty korupcji gospodarczej a takŜe działania na szkodę spółki „Dialog”. W Niemczech prowadzone jest szerokie postępowanie związane z koncernem, w ramach którego pracował Radomir G. Dotyczy specjalnego funduszu, który miał słuŜyć korumpowaniu urzędników przy załatwianiu zagranicznych kontraktów telekomunikacyjnych. 1,3 miliona zł to strata jaką poniosła kopalnia „Budryk” w wyniku dwuletniej współpracy z jedną tylko spółką okołogórniczą. W śledztwie dotyczącym oszustw i poświadczania nieprawdy w dokumentacji przetargowej i finansowej na szkodę kopalni, CBA zatrzymało trzy osoby z kierownictwa działu wentylacji kopalni oraz dwóch pracowników spółki okołogórniczej. Funkcjonariusze CBA zatrzymali poszukiwanego listem gończym Dariusza K., byłego wiceprezesa Grupy 4Media. MęŜczyzna, będąc odpowiedzialnym za sprawy finansowe w Grupie, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia kwotą blisko 30 mln zł przez spółki zaleŜne od 4Media, a inne firmy naraził na straty blisko 16 mln zł. Dariuszowi K. przedstawiono 18 zarzutów oszustwa i dwa przywłaszczenia wielu milionów złotych.

7

Działanie na szkodę spółki poprzez zawarcie fikcyjnej umowy i przywłaszczenie blisko 700 tys. zł było przyczyną zatrzymania przez CBA Piotra L., byłego prezesa Opimus S.A. Podobne zarzuty usłyszało małŜeństwo M. z zarządu innej podwarszawskiej spółki. Ta firma straciła ponad 1,7 miliona zł.

Korupcja sportowa

W wyniku prowadzonego w 2008 roku śledztwa dotyczącego korupcji w polskiej piłce noŜnej, CBA zatrzymało 69 trenerów, działaczy sportowych, sędziów, zawodników i obserwatorów PZPN. Podejrzani usłyszeli ponad pół tysiąca zarzutów. Wśród zatrzymanych znaleźli się m.in. Dariusz W., wielokrotny reprezentant Polski w piłce noŜnej i trener Polonii Warszawa, Jerzy E. junior, trener wielu piłkarskich klubów oraz Grzegorz G., międzynarodowy sędzia.

Przestępczość korupcyjna zwalczana we współpracy ze słuŜbami wojskowymi

W wyniku współpracy CBA, śandarmerii Wojskowej i Naczelnej Prokuratury Wojskowej w Poznaniu korupcyjne zarzuty przedstawiono ppłk Julianowi W., szefowi wydziału budownictwa i mjr rezerwy Grzegorzowi S., inspektorowi nadzoru robót budowlanych z Rejonowego Zarządu Infrastruktury we Wrocławiu. Wcześniej współpraca organów

ścigania

doprowadziła

do

rozbicia

grupy

przestępczej,

którą

tworzyli

funkcjonariusze i pracownicy Rejonowego Zarządu Infrastruktury w Zielonej Górze. Przyjmowali łapówki i fałszowali dokumenty związane z przetargami na ogromną skalę. Działali na szkodę Wojska Polskiego.

Inne przestępstwa ujawnione w ramach prowadzonych śledztw

CBA zlikwidowało drukarnię fałszywych banknotów na Śląsku. Agenci CBA zatrzymali Romanę B., poszukiwaną juŜ za przestępstwa związane z wprowadzaniem do obrotu sfałszowanych pieniędzy w zorganizowanej grupie przestępczej. Zabezpieczono komputerową „linię produkcyjną”, płyty CD z ”matrycami” oraz gotowe falsyfikaty.

8

2. Działania kontrolne Centralne Biuro Antykorupcyjne w 2008 roku realizowało ustawowe zadania polegające

na

prowadzeniu

czynności

kontrolnych

w instytucjach

państwowych

i samorządzie terytorialnym w celu ujawniania naduŜyć osób pełniących funkcje publiczne, a takŜe działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa. Postępowania kontrolne prowadzone w 2008 roku wszczynano na podstawie planów wcześniej zatwierdzonych przez Szefa CBA bądź w trybie doraźnym. 71 postępowań kontrolnych dotyczyło decyzji gospodarczych z zakresu zamówień publicznych, prywatyzacji, udzielania wsparcia finansowego, rozporządzania mieniem państwowym lub komunalnym oraz przyznawania koncesji, ulg i gwarancji kredytowych. Centralne Biuro Antykorupcyjne przeprowadziło takŜe 230 analiz przedkontrolnych, które dotyczyły decyzji gospodarczych. Postępowaniom

kontrolnym

oraz

analitycznym

poddano

1581

oświadczeń

majątkowych, tj ponad dwukrotnie więcej niŜ w roku poprzednim. Dotyczyły one między innymi

osób

zajmujących

kierownicze

stanowiska

państwowe,

parlamentarzystów

oraz pracowników jednostek samorządu gminnego, powiatowego oraz wojewódzkiego, a takŜe osób zatrudnionych w spółkach Skarbu Państwa i innych podmiotach. W wyniku prowadzonych postępowań kontrolnych skierowano między innymi 44 zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa do prokuratury. Ponadto, informacje dotyczące dokonanych ustaleń przekazano wielu organom i instytucjom państwowym oraz samorządowym, w szczególności: Prezesowi Rady Ministrów, urzędom kontroli skarbowej, Rzecznikowi Dyscypliny Finansów Publicznych, Urzędowi Zamówień Publicznych, Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, radom gmin oraz innym podmiotom.

Przykłady prowadzonych działań kontrolnych: CBA przeprowadziło kontrolę w Urzędzie Miasta Sopotu w zakresie prawidłowości przystąpienia miasta do spółki Centrum Haffnera oraz inwestycji związanych z realizacją projektu

Centrum

Haffnera.

Specjaliści

CBA

wykazali

szereg

nieprawidłowości

m.in.: niezgodne z przepisami ustawy o gospodarce komunalnej wstąpienie miasta Sopotu do spółki Centrum Haffnera, brak umocowania ze strony Rady Miasta przy wyraŜaniu zgody przez prezydenta oraz wiceprezydenta Sopotu na umorzenie udziałów miasta w tejŜe spółce oraz omijanie przepisów ustaw o gospodarce nieruchomościami, gospodarce komunalnej oraz zamówieniach publicznych w procesie gospodarowania majątkiem gminnym,

9

wycenianym na chwilę obecną na ponad 59 milionów złotych. CBA złoŜyło zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do prokuratury. Wszczęte przez Prokuraturę Krajową w Gdańsku postępowanie prowadzone jest w sprawie działania na szkodę interesu publicznego poprzez przekroczenie uprawnień przez urzędników samorządowych miasta Sopotu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Część materiałów śledztwa obejmuje postępowanie przygotowawcze w sprawie wyrządzenia szkody majątkowej w wielkich rozmiarach na szkodę Gminy Miasta Sopotu przez prezydenta Sopotu Jacka K. i pozostałych członków Zarządu Miasta Sopotu. Funkcjonariusze Centralnego Biura Antykorupcyjnego przeprowadzili postępowanie kontrolne w zakresie prawidłowości decyzji o realizacji zadania publicznego w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego oraz podstaw dokonania wyboru partnera prywatnego przy utworzeniu z gminą Wrocław „Wrocławskiego Parku Wodnego SA”. Ustalenia kontrolerów CBA wskazują, Ŝe Urząd Miejski Wrocławia poprzez niedopełnienie obowiązku działania na podstawie przepisów prawa nie zabezpieczył interesów Gminy Wrocław. Funkcjonariusze CBA ujawnili szereg nieprawidłowości i uchybień w trakcie dokonywania wyboru partnera do realizacji Aquaparku, które dotyczą m.in. przekroczenia uprawnień, naruszenia zasad dobrego gospodarowania finansami publicznymi i w konsekwencji działanie na szkodę Gminy Wrocław. TakŜe zlecenie doradztwa w firmie zewnętrznej i powielanie pracy juŜ wykonanej przez pracowników Urzędu Miejskiego Wrocławia przyczyniło się

do

nieracjonalnego

wydania

publicznych

pieniędzy.

Według

kontrolerów,

odpowiedzialność za niekorzystne decyzje ponosi koordynator projektu Aquaparku. CBA przekazało wystąpienie pokontrolne do prezydenta miasta Wrocławia i do przewodniczącej Rady Miejskiej. CBA wystąpiło w nim m.in. o rozwaŜenie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec koordynatora projektu Aquapark, dokonanie krytycznego przeglądu umów zawartych z zewnętrznymi firmami w zakresie doradztwa i obsługi prawnej. Protokół kontroli wraz z innymi materiałami i ustaleniami funkcjonariuszy CBA dotyczącymi realizacji projektu „Aquapark” trafiły do Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu. Przedmiotem kontroli CBA były wybrane zagadnienia z zakresu procedury umieszczania wybranych produktów leczniczych i wyrobów medycznych w wykazie cen urzędowych na leki i wyroby medyczne ze szczególnym uwzględnieniem iwabradyny w latach 2006-2007. CBA ustaliło m.in. Ŝe mimo, iŜ Zespół do Spraw Gospodarki Lekami nie rekomendował ministrowi zdrowia wprowadzenia iwabardyny na wykazy leków

10

refundowanych, ocenę tą zapisano i przywoływano jako pozytywną w uzasadnieniach do projektów rozporządzeń refundacyjnych, w uzgodnieniach wewnętrznych i zewnętrznych oraz w podpisanych przez ministra zdrowia aktach normatywnych. Mimo braku rekomendacji dla ministra zdrowia w zakresie umieszczenia iwabradyny w wykazie leków refundowanych lek został wpisany do projektów rozporządzeń. Agenci CBA w trakcie kontroli ustalili takŜe, Ŝe ministrowi zdrowia nie została przekazana informacja przygotowana przez jeden z departamentów w jego ministerstwie, dotycząca m.in. skutków finansowych wpisania iwabardyny na listę leków refundowanych. Dodatkowo kontrolerzy CBA ustalili, Ŝe nie podjęto decyzji o weryfikacji informacji przygotowanych przez Departament Polityki Lekowej i Farmacji w MZ na temat oceny leku stwierdzającej m.in. powaŜne działania niepoŜądane w przypadku zastosowania terapii iwabradyną. Dokumentacja z zakończonej kontroli została przekazana do Prokuratury Krajowej w Krakowie. Biuro wykonuje zlecone przez krakowską prokuraturę czynności śledztwa w sprawie przyjmowania przez funkcjonariusza

publicznego

i

udzielania

funkcjonariuszowi

publicznemu

korzyści

majątkowych lub osobistych w związku z prowadzonym w Ministerstwie Zdrowia postępowaniem w sprawie wpisania leku iwabradyna na listę leków refundowanych. 3. Działania analityczne Jednym z najwaŜniejszych elementów prac analitycznych Biura była realizacja zadań określonych w programie „tarczy antykorupcyjnej”. Zainteresowaniem analitycznym objęto zamówienia publiczne oraz przedsięwzięcia związane z prywatyzacją państwowych spółek prawa handlowego, wyselekcjonowane na podstawie wartości lub znaczenia dla interesów państwa. W jego wyniku zidentyfikowano podmioty i osoby mogące podejmować w tym obszarze działania niezgodne z prawem. W zainteresowaniu analitycznym CBA pozostawał takŜe przebieg najwaŜniejszych inwestycji infrastrukturalnych finansowanych ze środków publicznych. Niektóre z analiz m.in. dotyczących inwestycji drogowych, kolejowych i sportowych realizowano w ramach działającego od 2007 r. zespołu zajmującego się analizą i monitoringiem przygotowań do Mistrzostw Europy w Piłce NoŜnej EURO 2012. Centralne Biuro Antykorupcyjne kontynuowało w 2008 roku prace analitycznoinformacyjne dotyczące równieŜ innych obszarów zagroŜonych zjawiskami korupcyjnymi. Koncentrowały

się

przede

wszystkim

na

zjawiskach

występujących

farmaceutycznym, informatycznym, energetycznym i rynku nieruchomości.

11

na

rynku

W 2008 roku do Centralnego Biura Antykorupcyjnego wpłynęło 7928 zgłoszeń od

obywateli

zawierających

sygnały

o

moŜliwych

nieprawidłowościach

głównie

w instytucjach publicznych oraz podmiotach z udziałem Skarbu Państwa. Właściwość CBA stwierdzono w przypadku blisko połowy zgłoszonych informacji. Najczęściej spotykanym źródłem zgłoszeń od obywateli w 2008 roku była korespondencja tradycyjna, za pośrednictwem której wpłynęła ponad połowa ogółu sygnałów (53%). Często wykorzystywanym kanałem była poczta elektroniczna, za pomocą której przekazano co czwartą informację. Jedno na sześć zgłoszeń zostało dokonane w formie rozmowy telefonicznej, natomiast najrzadziej wykorzystywanym sposobem przekazywania przez obywateli sygnałów o nieprawidłowościach były zgłoszenia przekazane osobiście. Spośród zgłoszeń uznanych za pozostające w kompetencji CBA, najwięcej dotyczyło podejrzeń naraŜenia Skarbu Państwa na znaczne straty. Obywatele sygnalizowali równieŜ korupcję w organach samorządowych. Co dziesiąta informacja dotyczyła korupcji w słuŜbie zdrowia, kilka procent - korupcji w wymiarze sprawiedliwości. Zaledwie jedną czwartą przypadków stanowiły mniej konkretne, ogólne sygnały dotyczące korupcji. W 2008 roku kontynuowano prace związane z budową systemów teleinformatycznych wspomagających czynności analityczne i prowadzenie ewidencji.

4. Działania prewencyjne i edukacyjne W grudniu 2008 roku Centralne Biuro Antykorupcyjne uruchomiło antykorupcyjny portal edukacyjno-informacyjny pod nazwą Serwis Edukacji Antykorupcyjnej (SEA). Serwis ten - dostępny pod adresem www.antykorupcja.edu.pl - ma na celu prowadzenie i wspieranie działalności promującej postawy i zachowania sprzyjające przeciwdziałaniu korupcji. Portal zawiera

liczne

materiały

i

dokumenty

poświęcone

problematyce

korupcji

oraz jej przeciwdziałaniu, w tym m.in.: − bieŜące wiadomości z mediów krajowych i zagranicznych; − wybór najwaŜniejszych aktów prawnych - z Polski i innych państw, a takŜe regulacji międzynarodowych (Unii Europejskiej, ONZ, Rady Europy, OECD); − informacje na temat rozwiązań i instytucji antykorupcyjnych istniejących w innych państwach,

jak

równieŜ

o

organizacjach

pozarządowych

tą problematyką; − wyniki badań społecznych a takŜe analizy i raporty.

12

zajmujących

się

Integralną częścią portalu są unikalne, mało znane informacje dotyczące zjawiska korupcji na przestrzeni dziejów oraz gry edukacyjne i quizy przeznaczone przede wszystkim do młodych internautów. W ciągu pierwszych trzech tygodni funkcjonowania - od 9 do 31 grudnia 2008 r. na stronie zanotowano ponad 37 tys. odwiedzin z 32 krajów i 314 miejscowości w Polsce. Serwis został nominowany do prestiŜowej nagrody World Summit Award (WSA) 2009 w kategorii e-Government. WSA jest przyznawana od 2003 i ma na celu wybór i promowanie najlepszych nowatorskich portali internetowych. Realizując zadania o charakterze prewencyjnym oraz informacyjno-edukacyjnym, Centralne Biuro Antykorupcyjne w minionym roku prowadziło współpracę z licznymi instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi, które w ramach prowadzonej działalności zajmują się zjawiskiem korupcji. W tym kontekście wymienić naleŜy m.in. Fundację im. Stefana Batorego, Transparency International Polska, Instytut Spraw Publicznych, Instytut Sobieskiego czy teŜ Bank Światowy. Ponadto, przedstawiciele Biura uczestniczyli w licznych konferencjach i seminariach organizowanych przez podmioty zewnętrzne poświęcone problematyce korupcji, jak np. w cyklu spotkań w ramach projektu „Małopolska bez korupcji”.

Dział II. Sprawy organizacyjno-finansowe, rekrutacja i szkolenia funkcjonariuszy

1. Finansowanie słuŜby Zgodnie z ustawą budŜetową na działalność Centralnego Biura Antykorupcyjnego w 2008 roku przeznaczono środki w wysokości 116.698 tys. zł. Z tej kwoty, Ministerstwo Finansów nie przekazało CBA 12.478 tys. zamówionych środków. Z kwoty 104.220 tys. zł, którą dysponowała słuŜba, wydano prawie 100.315 tys. zł, co stanowi ponad 96% wykonanie.

2. Rekrutacja W minionym roku, w związku z budową struktur słuŜby, kontynuowany był proces rekrutacji nowych funkcjonariuszy i pracowników. Ogółem w 2008 roku do Centralnego Biura Antykorupcyjnego wpłynęło kilka tysięcy podań od kandydatów zainteresowanych podjęciem słuŜby. 13

Wg stanu na 31 grudnia 2008 roku w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym było zatrudnionych 791 funkcjonariuszy oraz 47 pracowników cywilnych, co oznacza wzrost o 223 funkcjonariuszy oraz 8 pracowników w porównaniu ze stanem na 31 grudnia 2007 roku. Zamieszczony poniŜej wykres przedstawia - narastająco na przestrzeni roku - liczbę funkcjonariuszy i pracowników Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

Uwaga: poziom zatrudnienia został pokazany kaŜdorazowo wg stanu na ostatni dzień miesiąca.

30% ogółem zatrudnionych w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym osób to kobiety. MęŜczyźni dominują wśród funkcjonariuszy Biura (72%), podczas gdy wśród pracowników cywilnych 2/3 stanowią kobiety (vide poniŜszy wykres).

14

Funkcjonariusze i pracownicy CBA wg płci

100%

34% 80%

72% męŜczyźni

60%

kobiety 40%

66%

28%

20%

0%

funkcjonariusze

pracownicy

Wykształceniem wyŜszym legitymuje się 84% stanu osobowego Biura, w tym 85% funkcjonariuszy. Dyplomem wyŜszej uczelni dysponuje 72% pracowników cywilnych (vide poniŜszy wykres).

Funkcjonariusze i pracownicy Centralnego Biura Antykorupcyjnego wg wykształcenia

100%

15% 28%

80%

60%

średnie wyŜsze

85% 72%

40%

20%

0%

funkcjonariusze

pracownicy

15

Spośród zatrudnionych funkcjonariuszy i pracowników cywilnych, przewaŜają osoby młode. Biorąc pod uwagę strukturę wiekową funkcjonariuszy i pracowników Centralnego Biura Antykorupcyjnego, zwrócić naleŜy uwagę, iŜ ponad połowa z nich plasuje się w kategorii wiekowej pomiędzy 30 a 40 rokiem Ŝycia. Niespełna jedną trzecią stanowią osoby, które nie przekroczyły 30 roku Ŝycia, natomiast pozostali zatrudnieni ukończyli 40 lat.

3. Szkolenia Proces

szkolenia

funkcjonariuszy

w

Centralnym

Biurze

Antykorupcyjnym

jest realizowany w oparciu o potrzeby związane z wykonywaniem ustawowych zadań CBA. System

doskonalenia

zawodowego

oparty

jest

na

trzech

rodzajach

kształcenia

o zróŜnicowanym charakterze - obejmując szkolenia podstawowe, specjalistyczne oraz doskonalące. W minionym roku, w ramach podnoszenia kwalifikacji zawodowych funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego zorganizowano około 160 szkoleń. Spośród nich, zdecydowanie

najczęściej

spotykaną

kategorię

(3/4

ogółu)

stanowiły

szkolenia

specjalistyczne. Co szóste przeprowadzone szkolenie miało profil doskonalący, natomiast

16

pozostałe

były

szkoleniami

podstawowymi,

które

miały

charakter

obligatoryjny

dla nowo przyjętych funkcjonariuszy. NajwaŜniejszym

elementem

systemu

doskonalenia

zawodowego

w

CBA

były szkolenia specjalistyczne, których zakres tematyczny obejmował szerokie spektrum zagadnień związanych z realizacją ustawowych zadań Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Tematyka szkoleń obejmowała m.in. kwestie związane z wykonywaniem czynności analityczno-informacyjnych,

dochodzeniowo-śledczych

oraz

kontrolnych,

zagadnienia

związane z zamówieniami publicznymi i gospodarowaniem środkami publicznymi, a takŜe problematykę bezpieczeństwa informacji. Oprócz

doskonalenia

zawodowego

organizowanego

przez

Centralne

Biuro

Antykorupcyjne, kilkuset funkcjonariuszy uczestniczyło w innych formach podnoszenia kwalifikacji. Co czwarty funkcjonariusz studiował podyplomowo, pisał doktorat czy kończył aplikacje prokuratorskie, radcowskie i legislacyjne. Szkolenia dla funkcjonariuszy Biura prowadzili takŜe przedstawiciele innych polskich instytucji, m.in. Policji, NajwyŜszej Izby Kontroli, Urzędu ds. Cudzoziemców, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Wojskowej Akademii Technicznej. Przedstawiciele

Centralnego

Biura

Antykorupcyjnego

brali

udział

w wysokospecjalistycznych szkoleniach realizowanych przez zagranicznych partnerów z UE i NATO. M.in. ponad 300 funkcjonariuszy zostało przeszkolonych w Polsce i za granicą w

ramach

projektu

bliźniaczego

Transition

Facility

2006

„Poprawa

działań

antykorupcyjnych w Polsce”.

4. Sprawy organizacyjne W 2008 roku nie doszło do większych zmian w strukturze Centralnego Biura Antykorupcyjnego. W omawianym okresie kontynuowano proces tworzenia komórek zamiejscowych Biura. Do nich teŜ trafiła znaczna część nowo przyjętych funkcjonariuszy. Właściwość terytorialna delegatur odpowiada właściwości terytorialnej dziesięciu prokuratur apelacyjnych (z wyjątkiem Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie). W stosunku do roku poprzedniego zmianie uległy adresy siedzib i numery telefonów części delegatur. Aktualnie komórki terenowe Zarządu Operacji Regionalnych CBA są zlokalizowane w następujących miastach (wg stanu na 31.03.2009 r.):

17

− Białystoku - ul. Antoniukowska 21, 15-740 Białystok, tel. (0 85) 652 67 64 − Gdańsku - ul. Kartuska 385b, 80-803 Gdańsk, tel. (0 58) 332 06 29 − Katowicach - ul. 1 Maja 123, 40-237 Katowice, tel. (0 32) 209 07 25 − Krakowie - ul. Racławicka 58, 30-017 Kraków, tel. (0-12) 294 55 50 − Lublinie - ul. Hempla 6, 20-008 Lublin, tel. (0 81) 531 87 29 − Łodzi - ul. śeromskiego 87, 90-502 Łódź, tel. (0 42) 664 21 00 − Poznaniu - ul. Wichrowa 20, 60-449 Poznań, tel. (0 61) 849 92 16 − Rzeszowie - ul. Podwisłocze 42, 35-309 Rzeszów, tel. (0 17) 853 73 20 − Szczecinie - ul. Wały Chrobrego 4, 70-502 Szczecin, tel. (0 91) 430 37 81 − Wrocławiu - ul. Rodakowskiego 6, 51-637 Wrocław, tel. (0 71) 347 61 45 Oprócz ZOR, w skład CBA wchodzą następujące jednostki organizacyjne:

1. Zarząd Operacyjno-Śledczy 2. Zarząd Postępowań Kontrolnych 3. Zarząd Analiz i Ewidencji 4. Zarząd Techniki Operacyjnej 5. Gabinet Szefa 6. Departament Ochrony 7. Departament Kadr i Szkolenia 8. Departament Finansów 9. Departament Logistyki 10. Samodzielny Wydział Prawny 11. Samodzielny Wydział Inspekcji 12. Zespół Audytu Wewnętrznego.

18

Dział III. Bezpieczeństwo wewnętrzne

1. Ochrona informacji niejawnych, obiektów i mienia CBA Opracowano, wprowadzono i udoskonalono szereg regulacji i urządzeń podnoszących poziom bezpieczeństwa wewnętrznego CBA. Dotyczyły one w szczególności kontroli ruchu osób i wnoszonych przedmiotów.

2. System kancelaryjny W 2008 roku zakończono tworzenie oddziałów kancelarii tajnej w delegaturach Zarządu Operacji Regionalnych. W efekcie wszystkie delegatury oraz wymagające tego jednostki organizacyjne CBA posiadają własne jednostki rejestrujące.

3. Postępowania sprawdzające W 2008 roku wszczęto kilkaset postępowań sprawdzających wobec funkcjonariuszy, pracowników a takŜe kandydatów do słuŜby w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, kontynuowano ponadto postępowania zainicjowane w roku poprzednim.

4. Bezpieczeństwo teleinformatyczne W 2008 roku w wyniku postępowania przetargowego CBA otrzymała kolejne kompletne komputerowe stacje robocze, które zostały certyfikowane przez Departament Bezpieczeństwa Teleinformatycznego ABW do przetwarzania informacji niejawnych.

5. Kontrola ochrony informacji i obiegu materiałów niejawnych W roku 2008 opracowano plany ochrony informacji niejawnych dla większości delegatur ZOR CBA, które zostały zatwierdzone przez Szefa CBA i wdroŜone do stosowania. W omawianym roku, podobnie jak w latach poprzednich kontynuowano przeprowadzanie regularnych inwentaryzacji dokumentów niejawnych połączonych z kontrolami procedur. W okresie od 1 stycznia do 31 maja 2008 roku w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym przeprowadzono inwentaryzację dokumentów klasyfikowanych, które zostały zarejestrowane w urządzeniach ewidencyjnych w 2007 roku. Inwentaryzacją objęto wszystkie jednostki organizacyjne CBA, w tym delegatury Zarządu Operacji Regionalnych CBA.

19

Dział IV. Współpraca międzynarodowa 1. Współpraca multilateralna W 2008 roku, Centralne Biuro Antykorupcyjne kontynuowało prace związane z udziałem

w międzynarodowej,

nieformalnej

sieci

słuŜb

antykorupcyjnych

EPAC

(Europejscy Partnerzy Przeciwko Korupcji). CBA było konsultantem w zakresie prac podgrupy

wypracowującej

wspólne

standardy

działania

europejskich

agencji

antykorupcyjnych. Po dorocznej konferencji EPAC przedstawiciele CBA brali udział w wypracowaniu deklaracji z rekomendacjami w zakresie skutecznej walki z korupcją dla państw członkowskich oraz usprawniającej prace samego stowarzyszenia, które dzięki decyzji Rady UE ma szanse przekształcić się w Europejską Sieć Antykorupcyjną. W ramach implementacji decyzji, CBA zostało jednym z trzech krajowych punktów realizujących nałoŜone w ramach ESA zadania. Zakończono realizację projektów bliźniaczych Transition Facility 2005 i 2006. Efektem projektu Transition Facility 2005 była między innymi „Ekspertyza na temat skuteczności strategii antykorupcyjnej oraz podjętych w Polsce działań antykorupcyjnych” opracowana przez partnerów niemieckich, w tworzeniu której przedstawiciele CBA słuŜyli konsultacjami. W listopadzie 2008 roku odbyła się konferencja kończąca projekt bliźniaczy Transition Facility 2006 „Poprawa działań antykorupcyjnych w Polsce”, gdzie CBA było jednym z beneficjentów. Projekt ten pozwolił na przeszkolenie ponad 300 funkcjonariuszy CBA, w Polsce i u zagranicznych słuŜb partnerskich, w zakresie działań antykorupcyjnych. Produktem końcowym projektu był równieŜ ESOM (Elektroniczny System Odzyskiwania Mienia), pozwalający na systemowe podejście do zagadnienia odzyskiwania mienia pochodzącego z przestępstw. We współpracy polsko-niemiecko-belgijskiej wydano takŜe podręcznik z kazusami, ukazującymi sposoby poszczególnych słuŜb radzenia sobie z konkretnymi przypadkami korupcji. Podręcznik słuŜy CBA, jak równieŜ innym polskim organom ścigania. Projekt TF pozwolił na szeroką wymianę doświadczeń z partnerami w Europie Zachodniej, zapoznanie się z ich dorobkiem w zakresie zwalczania przestępczości korupcyjnej i gospodarczej, jak równieŜ na wzmocnienie kontaktów pozwalających na właściwą i sprawną wymianę informacji.

20

W czerwcu 2008 roku na zaproszenie Ministerstwa Sprawiedliwości przedstawiciele Centralnego Biura Antykorupcyjnego, dzielili się swoją wiedzą fachową z ekspertami III Rundy Ewaluacyjnej GRECO w Polsce, zarówno w I jak II grupie tematycznej tj. „Kryminalizacja

czynów

korupcyjnych”

oraz

„Przejrzystość

finansowania

partii

politycznych”. Podpisano Porozumienie Komendanta Głównego Policji i Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego w sprawie zasad udziału CBA we współpracy prowadzonej w ramach międzynarodowych

organizacji

policyjnych

poprzez

KGP.

Efektem

porozumienia

było umoŜliwienie Biuru realizacji zadań o charakterze międzynarodowym za pośrednictwem KGP kanałami Interpol, Europol i siecią oficerów łącznikowych.

2. Współpraca bilateralna W 2008 roku Centralne Biuro Antykorupcyjne kontynuowało współpracę nawiązaną w ramach międzynarodowych kontaktów dwustronnych. Kontakty te miały zróŜnicowany charakter. Współpracę

z

zagranicznymi

partnerami,

m.in.

w

ramach

realizacji

międzynarodowych wniosków o pomoc prawną, Biuro prowadziło w Polsce a takŜe w takich krajach jak: Austria, AzerbejdŜan, Czechy, Gruzja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Malezja, Niemcy, Słowacja, Szwajcaria, Ukraina, Wielka Brytania i Włochy. Kontynuowano

równieŜ

uczestnictwo

przedstawicieli

Centralnego

Biura

Antykorupcyjnego w wysokospecjalistycznych szkoleniach realizowanych przez partnerów z państw członkowskich UE i NATO. Doświadczeniami

w

zakresie

walki

z

korupcją

eksperci

CBA

dzielili

się z przedstawicielami ukraińskiego wymiaru sprawiedliwości. Centralne Biuro Antykorupcyjne uzyskało grant w ramach funduszy unijnych na realizację zakupów celowych od Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania NaduŜyć Finansowych (OLAF).

21